Hipertermia

Rola gorączki w walce z chorobą nowotworową

Od 1854 roku, regularnie w literaturze medycznej można natknąć się na doniesienia na temat wpływu gorączki na rozwój choroby nowotworowej. Zgodnie powtarzana jest teza, że u osób, które w dzieciństwie i wieku młodzieńczym częściej gorączkowały w czasie infekcji, zdecydowanie rzadziej rozwijają się nowotwory. Do dnia dzisiejszego przeprowadzono wiele badań epidemiologicznych, które stanowią poparcie dla teorii, która początkowo była wysnuta na podstawie prostych obserwacji klinicznych. Częstszą zapadalność na nowotwory obserwowano względem grupy kontrolnej u osób, które rzadko przechodziły infekcje bakteryjne z wysoką gorączką, odrę, świnkę, czy różyczkę. W literaturze można spotkać wiele prac, które opisują przypadki spontanicznej remisji nowotworu w wyniku infekcji i/lub gorączki. Obserwowano zarówno całkowite wyleczenie pacjentów, jak i znaczne przedłużenie ich życia.

Van Steensek-Moll i wsp. zaobserwowali,  że dzieci chore na białaczkę, rzadko  w wywiadzie miały częste infekcje w pierwszym roku życia. Autorzy wywnioskowali, że stymulacja układu odpornościowego w dzieciństwie może odgrywać rolę w ochronie organizmu przed chorobą nowotworową. Jednocześnie inne badania potwierdziły, że nie ma korelacji pomiędzy częstymi przeziębieniami lub alergiami, a ryzykiem wystąpienia nowotworu w przyszłości. Do tej pory potwierdzono, że brak epizodów gorączki nie ma wpływu na ryzyko wystąpienia ostrej białaczki szpikowej (AML) i ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL). 

Gorączka jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu, który może mieć istotne znaczenie zarówno w walce, jak i profilaktyce choroby nowotworowej u osób z grupy wysokiego ryzyka. 

Hipertermia

Hipertermia to stan podwyższonej temperatury ciała, wywołany poprzez działanie czynników zewnętrznych (słońce, gorąca kąpiel) lub wewnętrznych (nadprodukcja ciepła w wyniku działania związków chemicznych produkowanych przez bakterie podczas zakażenia). 

Zarys historyczny hipertermii

O zjawisku hipertermii pisano już w starożytności. Wspominał o nim między innymi Hipokrates, zwany ojcem medycyny. W czasach nowożytnych ok. 1866 roku, niemiecki lekarz Busch opisał przypadki spontanicznej, nie spowodowanej jakimkolwiek leczeniem, regresji mięsaków tkanek miękkich w przebiegu wysokiej gorączki, która była wywołana infekcją bakteryjną organizmu. Trzydzieści lat później zaczęto opracowywać metodę leczenia raka szyjki macicy za pomocą podnoszenia ciepłoty ciała. Niemcy są „kolebką” nowożytnej hipertermii, która od kilkudziesięciu lat przeżywa swój renesans. Obecnie metoda hipertermii jest tam stosowana jako jeden z filarów postępowania w onkologii i prowadzi ją ponad 160 ośrodków medycznych. Rutynowo kojarzona jest z niektórymi programami radioterapii w USA, Japonii, Korei Południowej. W wielu ośrodkach uniwersyteckich na świecie (m.in. Anderson Cancer Center) stosowane jest skojarzone leczenie z wykorzystaniem hipertermii i chemioterapii oraz immunoterapii.

Hipertermia stała się metodą uznaną przez wielu onkologów na świecie jako jeden z istotnych elementów w procesie terapeutycznym.

Do 2015 roku  opublikowano ponad trzy tysiące publikacji naukowych dot. hipertermii w recenzowanej prasie medycznej o zasięgu międzynarodowym. Lekarze wykorzystujący hipertermie w swojej praktyce klinicznej zrzeszają się w ramach Europejskiego Towarzystwa Hipertermii Onkologicznej (ang. The European Society for Hyperthermic Oncology, ESHO). Podczas organizowanych przez ESHO zjazdów wymieniają się doświadczeniami i obserwacjami z codziennej pracy z pacjentami. 

O skuteczności hipertermii świadczą liczne badania kliniczne przeprowadzone w renomowanych jednostkach naukowych na świecie.